Πριν το τέλος του Ιανουαρίου αναμένεται να έχει κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για τα κόκκινα δάνεια, με στόχο να απαλλαγούν, σε πρώτη φάση οι συνεταιρισμοί, από τη δαμόκλειο σπάθη των χρεών και να συνεχίσουν σε ένα υγιές περιβάλλον την επιχειρηματική τους λειτουργία.
Σύμφωνα με τον Χρήστο Γιαννακάκη, Αντιπρόεδρο της ΕΘΕΑΣ, μετά την εκκαθάριση της εικόνας των συνεταιρισμών, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη δημιουργία του μητρώου συνεταιριστικών οργανώσεων από το 2011, μπορούμε σήμερα να μιλάμε για περίπου 1.200 συνεταιρισμούς εν ενεργεία, από τους 6.000 περίπου που φαίνονταν πριν την εκκαθάριση. Εξ αυτών το μεγαλύτερο ποσοστό, σχεδόν το 98%, έχουν κύκλο εργασιών κάτω από 2 εκατομμύρια ευρώ και μεταξύ αυτών επίσης ένα σημαντικό ποσοστό, σχεδόν 600, έχουν κύκλο εργασιών κάτω από 100.000 ευρώ.
Περίπου 720 είναι οι συνεταιρισμοί που βρίσκονται στις λίστες με τα κόκκινα δάνεια και σύμφωνα με μια μελέτη που έχει γίνει, σχεδόν οι 350 έχουν προοπτικές να είναι βιώσιμοι. Οπότε, το νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί προβλέπει οριζόντια μείωση τόκων και οριζόντια μείωση κεφαλαίου, η οποία δεν ήταν εφικτή από τον τρέχοντα διαχειριστή, την PQH. Επιπλέον, προβλέπεται μακροπρόθεσμη ρύθμιση άνω της 12ετίας που είναι το μέγιστο επιτρεπτό σε αυτήν τη φάση και αναχρηματοδότηση από την Τράπεζα Πειραιώς για όσους συνεταιρισμούς κριθεί, βάσει μελέτης, ότι είναι βιώσιμοι.
“Για όλα τα παραπάνω έχουμε ήδη μνημόνια συνεργασίας, ως ΕΘΕΑΣ, με την Τράπεζα Πειραιώς, την Τράπεζα της Ελλάδας και την Qualco, η οποία ειδικεύεται σε υπηρεσίες πιστοληπτικής ικανότητας.”, λέει ο Χρήστος Γιαννακάκης και συμπληρώνει, “Επομένως, θεωρούμε ότι μέσα στο 2025, θα επιλυθούν πολλά από τα προβλήματα που αφορούν σε κόκκινα δάνεια.”
Πρέπει να γίνουν κι άλλα
Ωστόσο, η λύση του προβλήματος δεν ολοκληρώνεται με αυτό το βήμα. Πρέπει να γίνουν δύο βήματα ακόμα. Οι μη βιώσιμοι συνεταιρισμοί έχουν εγκαταστάσεις, οι οποίες θα πρέπει να αξιολογηθούν και όσες από αυτές είναι λειτουργικές είτε άμεσα, είτε μπορούν να γίνουν λειτουργικές με μικρές επενδύσεις, θα πρέπει να σωθούν και να μπουν ξανά στην παραγωγική διαδικασία.
Το τρίτο και τελευταίο βήμα, είναι η εύρεση λύσης για 20.000 και παραπάνω αγρότες, που δεν ανήκουν σε συνεταιρισμούς, αλλά λόγω χρεών έχουν δεσμευμένα τα ΑΦΜ τους και επομένως είναι δύσκολο να λειτουργήσουν επιχειρηματικά. Πρόκειται ίσως και για το πιο δύσκολο βήμα, αφενός γιατί αφορά μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων και αφετέρου γιατί η μελέτη της εικόνας του καθενός οφειλέτη δεν είναι εύκολο να βασιστεί σε αξιόπιστα στοιχεία.
Η πρόταση του ΕΘΕΑΣ
Παράλληλα, με όλα τα παραπάνω μια πρόταση του ΕΘΕΑΣ προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, είναι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα, στον οποίο η ΕΘΕΑΣ θα έχει λόγο, με στόχο τον έλεγχο των συνεταιρισμών που θα συνεχίσουν να λειτουργούν και συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με την ανάπτυξή τους. Όπως λέει ο Χρήστος Γιαννακάκης
“Ευελπιστούμε το τελικό αποτέλεσμα να είναι η δημιουργία ενός μωσαϊκού συνεταιρισμών σε όλη την Ελλάδα, οι οποίοι θα είναι πολυμελείς και θα έχουν κύκλο εργασιών και διοικητικές διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη τους.”
Αρνητικό το προφίλ της PQH
Με απαιτήσεις που δεν διασφαλίζουν την βιωσιμότητα των συνεταιρισμών, η PQH έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό προφίλ απέναντι στους συνεταιρισμούς, με αποτέλεσμα η ΕΘΕΑΣ να ζητά ένα νέο διαχειριστή των οφειλών, όπως αυτές θα ρυθμιστούν από το αναμενόμενο νομοσχέδιο. Το ερώτημα είναι αν και με ποιους όρους η εταιρεία που ιδρύθηκε το 2016 και διορίστηκε από την Τράπεζα της Ελλάδας, ως Ενιαίος Ειδικός Εκκαθαριστής, θα παραδώσει το χαρτοφυλάκιο της, από το οποίο μισθοδοτούνται περίπου 220 εργαζόμενοι της.
Αποτυχημένη η συμφωνία για εργάτες από Αίγυπτο
Σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα είχε η διακρατική συμφωνία για την πρόσκληση 5.000 εργατών από την Αίγυπτο, καθώς γραφειοκρατικά, αλλά και ουσιαστικά προβλήματα, εμπόδισαν τους Έλληνες παραγωγούς να προσλάβουν ανθρώπινο δυναμικό. “Η συμφωνία είχε προβλήματα εξ αρχής”, λέει ο Χρήστος Γιαννακάκης, τα οποία, μεταξύ άλλων είχε επισημάνει και η ΕΘΕΑΣ. Ένα εξ αυτών ήταν οι περιορισμένες εγκρίσεις βίζα, σχεδόν στο 50% των αιτήσεων και ένα δεύτερο εξίσου σημαντικό, ήταν οι ελλιπείς πληροφορίες στα βιογραφικά των εργατών, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μην έχουν επαρκείς πληροφορίες για να κάνουν στη σωστή επιλογή. “Η Αίγυπτος θα μπορούσε να είναι μια καλή λύση για εργατικό δυναμικό και ήδη έχουμε κάνει προτάσεις ως ΕΘΕΑΣ, για αλλαγές που χρειάζονται να γίνουν, ώστε το αποτέλεσμα να είναι πετυχημένο.” Από εκεί και πέρα, ενδιαφέρουν παρουσιάζουν χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και η Ινδία, όπως επίσης και η δοκιμασμένη λύση της Αλβανίας.
Συμφωνίες για ακτινίδια, λάδι, πυρηνόκαρπα και κρασιά
Ποια είναι τα 53 προϊόντα που θα μπορούσαν να εξαχθούν στις στις διεθνείς αγορές
Έχοντας πλέον βρεθεί και το απαραίτητο διοικητικό προσωπικό, καθώς σύντομα θα ανακοινωθεί το όνομα του διευθυντή της, η COGREXPO, είναι έτοιμη να ξεκινήσει τη λειτουργία της. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Χρήστο Γιαννακάκη, ο οποίος έχει τη θέση του Προέδρου, υπάρχουν ήδη συμφωνίες για εξαγωγές σε ακτινίδια, λάδι, πυρηνόκαρπα και κρασιά που θα εκτελεστούν με την έναρξη της λειτουργίας, οπότε θα υπάρξει πρώτος κύκλος εργασιών το 2025.
Η COGREXPO συστάθηκε αρχές Αυγούστου ως υλοποίηση ιδέας με ιστορία ετών στο πλαίσιο της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών. Η μελέτη που έγινε, οδήγησε σε πρώτη φάση 33 μεγάλες συνεταιριστικές οργανώσεις, από τα 300 περίπου μέλη του ΕΘΕΑΣ, να ενταχθούν ως μέτοχοι στην ανώνυμη εταιρεία, με ποσά από 5.000 έως 30.000 ευρώ, ενώ επιπλέον συμμετείχαν ισομερώς και στο κόστος της μελέτης.
Η ίδια μελέτη έχει διακρίνει 53 αγροτικά προϊόντα, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν μια πετυχημένη, κάποια από αυτά έχουν ήδη, στις διεθνείς αγορές. Αγορές στόχοι, εκτός από τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη, είναι η Βόρεια και Νότια Αμερική, καθώς και η Νοτιοανατολική Ασία. Στις αγορές αυτές, τα ελληνικά προϊόντα μπορούν να αποκτήσουν υψηλή προστιθέμενη αξία, αποφέροντας μεγαλύτερα έσοδα για τους συνεταιρισμούς και τελικά για τους συμμετέχοντες αγρότες.
Το βασικό εμπόδιο που θα πρέπει να ξεπεραστεί, είναι η συγκέντρωση επαρκών ποσοτήτων προϊόντων, ώστε να εξασφαλιστεί η ζήτηση στις διεθνείς αγορές, με συνέπεια σε ροή και με σταθερή ποιότητα. Για παράδειγμα, οι συνεταιριστικές εταιρείες σε Ιταλία και Ισπανία έχουν καταφέρει να διακινούν πάνω από 1 εκατομμύριο τόνους προϊόντων στις αγορές, ετησίως. Επομένως, θα πρέπει οι συνεταιρισμοί να μεγαλώσουν με νέα μέλη – αγρότες, ώστε να δημιουργηθεί επάρκεια προϊόντων βάσει της ζήτησης και επιπλέον να θεσπίσουν διαδικασίες που θα τους επιτρέψουν κάθε παραγγελία να έχει τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά με την προηγούμενη.
Σε αυτή τη φάση, οι περισσότεροι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα καλύπτουν την εσωτερική αγορά με λίγες εξαιρέσεις, όπως η VENUS που σχεδόν το 90% του κύκλου εργασιών της είναι εξαγωγές. Αυτό σημαίνει ότι οι απαιτήσεις σε παραγωγικές ροές και ποιότητα προϊόντων, ακόμα και μεταξύ της διοίκησης του συνεταιρισμού και των μελών του, είναι συνήθως άτυπες συμφωνίες. Όπως λέει ο Χρήστος Γιαννακάκης, “Οι εξαγωγές δεν είναι δυνατό να βασιστούν σε αυτά τα θεμέλια. Οι διεθνείς αγορές είναι συνήθως μεγαλύτερης κλίμακας από την ελληνική και έχουν πιο αυστηρές διαδικασίες, τόσο οργανωτικές, όσο και σχετικά με την ποιότητα του προϊόντος.” Το 2024, έφυγε με αρκετά περιστατικά, όπως τα μηχανέλαια στο λάδι και τις ελιές και η νοθεία στη φέτα που άφησαν αρνητικό αποτύπωμα στις αγορές της Ευρώπης. Οπότε, η COGOEXPO θα έχει συγκεκριμένες συμφωνίες με τους συνεταιρισμούς, στις οποίες μάλιστα θα προβλέπονται και ρήτρες.
“Σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα”, όπως λέει ο Χρήστος Γιαννακάκης, γιατί πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να υπάρξει σύμπνοια εντός των συνεταιρισμών. Επιπλέον, οι συνεταιρισμοί χρειάζεται να γίνουν πιο “επιχειρήσεις” που σημαίνει ότι οι αιρετοί εκλεγμένοι θα χρειαστεί να διατηρήσουν τον έλεγχο, αλλά παράλληλα να αποθέσουν το management σε τεχνοκράτες που γνωρίζουν πως να χειριστούν καλύτερα διαδικασίες, εμπόριο και προβολή. Όπως λέει ο ίδιος,”Είναι πολύ δύσκολο να πετύχει ένας συνεταιρισμός, στον οποίο ο ίδιος άνθρωπος είναι στο χωράφι, στις πωλήσεις και το marketing, χωρίς μάλιστα τις περισσότερες φορές να γνωρίζει κάτι περισσότερο από τη φροντίδα της καλλιέργειας.”
Για το 2025, η COGOEXPO στοχεύει να υλοποιήσει σημαντικές δράσεις, με στόχο αρχικά να γνωστοποιήσει την παρουσία της στις διεθνείς αγορές. Αυτό σημαίνει παρουσία σε διεθνείς και τοπικές εκθέσεις τροφίμων και ποτών, διεξαγωγή εκπαιδευτικών δράσεων και επαφές με μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ, όπου είναι πιθανό να διατεθούν τα προϊόντα.
Quote: Η μελέτη που έγινε, οδήγησε σε πρώτη φάση 33 μεγάλες συνεταιριστικές οργανώσεις, από τα 300 περίπου μέλη του ΕΘΕΑΣ, να ενταχθούν ως μέτοχοι στην ανώνυμη εταιρεία, με ποσά από 5.000 έως 30.000 ευρώ.
Οι 33 συνεταιρισμοί που συμμετέχουν
Από όλες τις ελληνικές περιφέρειες και με παραγωγή όλων σχεδόν των πιο δημοφιλών ελληνικών προϊόντων, προέρχονται οι συνεταιρισμοί που έχουν συμμετοχή στην COGOEXPO. Συγκεκριμένα, οι 33 μέτοχοι είναι οι εξής: ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ “Η ΠΙΝΔΟΣ”, ΑΣ. ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ VELVITA, VENUS, ΑΓΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ, ΑΜΦΙΓΑΛ, ΑΣ. ΝΕΑΠΟΛΗΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ, ΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ, ΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ, ΑΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ, EΑΣ ΝΑΞΟΥ, ΑΣ ΣΥΚΩΝ ΚΑΙ ΞΗΡΩΝ ΚΑΡΠΩΝ “ΣΥΚΙΚΗ”, ΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ, ΑΣ ΒΕΒΛΕΝΤΟΥ “ΔΗΜΗΤΡΑ”, ΑΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ “Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ”, AΣ ΖΑΓΟΡΑΣ ΠΗΛΙΟΥ, ΠΑΝΑΙΓΙΑΛΕΙΟΣ ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ, ΑΣ ΠΕΛΛΑΣ, ΑΣ ΘΕΣΓΗ, ΑΟΣ ΤΥΡΝΑΒΟY, ΑΣ ΑΡΤΕΜΙΣ, ΠΗΓΑΣΟΣ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΑΣ ΠΙΠΕΡΙΑΣ, ΑΣ ΘΗΡΑΪΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ, ΕΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΣ ΡΕΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ, ΑΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ, ΑΣ ΒΟΛΟΥ “ΕΒΟΛ”, ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΑΠ.ΠΑΥΛΟΥ, ΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ “ΕΝΙΠΕΑΣ”, ΑΣ ΟΡΥΖΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ, ΕΑΣ ΠΑΡΟΥ, ΑΕΣ ΚΡΗΤΩΝ “ΚΡΗΤΩΝ ΕΝΩΣΙΣ”.
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ
[email protected]
