Εξωτερική σύγκλιση, προϋπολογισμός της ΚΑΠ και ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ αναμένεται να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τους Έλληνες παραγωγούς μετά το 2027.
Σημαντικό ρόλο στην ΚΑΠ μετά το 2027 θα παίξει ο προϋπολογισμός της και η εξωτερική σύγκλιση των ενισχύσεων. Σήμερα υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς το ύψος των αγροτικών ενισχύσεων, ιδιαιτέρα ανάμεσα στα «παλαιά» και τα «νέα» μέλη της ΕΕ.
Για τη χώρα μας η εξωτερική σύγκλιση αποτελεί ένα σημαντικότατο ζήτημα καθώς η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών, όσον αφορά στο ύψος των άμεσων ενισχύσεων ανά εκτάριο, ενώ η μέση ενίσχυση ανά εκτάριο που λαμβάνει είναι περίπου διπλάσια του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναφορικά με το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2028-2034 και με την παραδοχή ότι η ΕΕ θα προχωρήσει σε σύγκλιση των ενισχύσεων (σε επτά ίσα βήματα), αναμένεται ότι οι πόροι για τη χώρα μας θα μειωθούν σημαντικά. Ειδικότερα εκτιμάται ότι μετά το 2027 οι πόροι για τον 1ο πυλώνα της ΚΑΠ θα μειωθούν, κατά 24% ή σε απόλυτα ποσά 3,17 δις ευρώ ή κατά 450 εκατ. ευρώ κατ’ έτος. Η χώρα μας θα είχε τις μεγαλύτερες απώλειες, σε απόλυτα νούμερα, ακολουθούμενη από την Ιταλία.
Για να υπάρξει εξωτερική σύγκλιση των αγροτικών άμεσων ενισχύσεων πιέζουν οι χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία. Είναι οι χώρες που δέχονται τις μεγαλύτερες απώλειες αγροτικού εισοδήματος από τις εισαγωγές χωρίς δασμούς αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία και μάλιστα το 2024 έγιναν μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις.
Στην ημερίδα, που διοργάνωσε, στο ΓΠΑ, η Ελληνική Γεωργική Ακαδημία (Ε.Γ.Α.) με θέμα: «Στρατηγική ανάπτυξης της Ελληνικής Γεωργίας και οι νέες διαστάσεις της ΚΑΠ» ο κ. Πέτρος Αγγελόπουλος, Αναλυτικής Προοπτικών Πολιτικής στη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της Κομισιόν, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «τρεις παράγοντες θα επηρεάσουν την ΚΑΠ μετά το 2027, ο προϋπολογισμός, η εξωτερική σύγκλιση των άμεσων ενισχύσεων και ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ. Το αν θα υπάρξει πρώτος και δεύτερος πυλώνας, συνδεδεμένες ενισχύσεις, οικολογικά σχήματα και προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, θα εξαρτηθεί από τα χρήματα που θα διατεθούν στην ΚΑΠ. Ακόμη τίποτα δεν είναι σίγουρο γιατί πρόκειται για πολιτική απόφαση. Υπάρχουν όμως και άλλοι τομείς που ζητούν αυξημένα κονδύλια (όπως είναι ο στρατιωτικός εξοπλισμός, το προσφυγικό κ.α.). Αυτή πάντως την περίοδο γίνεται αξιολόγηση της διεύρυνσης της ΕΕ και συζητάνε τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν από την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ». Πάντως παραδέχτηκε ότι αν ενταχθούν τα περίπου 70 εκατ. εκτάρια αγροτικής γης της Ουκρανίας στα 177 εκ. εκτάρια αγροτικής γης που έχει σήμερα η ΕΕ αναμένεται να αλλάξουν πολλά στις αγροτικές ενισχύσεις. Μιλάμε για μεγάλη μείωση των ενισχύσεων αν δεν υπάρξει αύξηση του κονδυλίου της ΚΑΠ. Χρειάζονται επίσης αυξημένα κονδύλια για να υπάρξει διάθεση των αγροτικών προϊόντων σε λογικές τιμές, για να μείνει ο κόσμος στις αγροτικές περιοχές, καθώς και για επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη.
Πάντως ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ανέφερε ότι μια διεύρυνση θα φέρει και ευκαιρίες, όπως αύξηση της στρατηγικής αυτονομίας σε τρόφιμα και ζωοτροφές και επισιτιστική ασφάλεια στην ΕΕ. Βέβαια μπορεί να αυξηθούν στην ΕΕ τα τρόφιμα αλλά αν οι Έλληνες αγρότες, λόγω της μείωσης των ενισχύσεων, εγκαταλείψουν το επάγγελμα θα μειωθούν τα ελληνικά τρόφιμα. Όσον αφορά την εξωτερική σύγκλιση, ο κ. Αγγελόπουλος τόνισε ότι εκτός τις άμεσες ενισχύσεις της ΚΑΠ υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το εισόδημα των παραγωγών, όπως οι τομεακές χρηματοδοτήσεις. Θα πρέπει να βρει η χώρα μας άλλους τρόπους κατανομής της χρηματοδότησης.
«Η εξωτερική σύγκλιση θα είναι καταστροφική για τους Έλληνες αγρότες», τόνισε από την πλευρά του ο Διευθυντής της ΕΘΕΑΣ κ. Μόσχος Κορασίδης. «Εξωτερική σύγκλιση χωρίς στήριξη των ομάδων και των συνεταιρισμών στην χώρα μας δεν μπορεί να γίνει. Οι αγροτικές ενισχύσεις έχουν στόχο την αντιστάθμιση του κόστους παραγωγής. Μας ενδιαφέρει η χρήση των ενισχύσεων να είναι αποτελεσματική και να συνδέεται με την παραγωγή και τον παραγωγό. Να εισπράττουν ενισχύσεις παραγωγικοί αγρότες».
Χαμένοι οι κατά κύριο επάγγελμα του πρωτογενούς τομέα
Στοιχεία για τις στρεβλώσεις που υπάρχουν από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής της τρέχουσας ΚΑΠ (2023 – 2027), παρουσίασε ο Γενικός Διευθυντής της ΕΘΕΑΣ, κ. Μόσχος Κορασίδης, μιλώντας σε ημερίδα, για την στρατηγική ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας.
Στις άμεσες ενισχύσεις της ΚΑΠ παραμένουν ίδια τα ποσά το 2022 (παλαιά ΚΑΠ) σε σχέση με το 2023 (νέα ΚΑΠ). Αυτό είναι και η μεγάλη παγίδα γιατί άλλαξαν οι επιλέξιμες εκτάσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι ότι έχουμε μεταφορά πόρων από τις παραγωγικές εκμεταλλεύσεις των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών προς τις εκμεταλλεύσεις που έχουν τη γεωργία ως συμπληρωματική ενασχόληση.
Στις δενδρώδεις καλλιέργειες (Περιφέρεια 3)
Στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, η εφαρμογή της αναδιανεμητικής μαζί με τη σύγκλιση των δικαιωμάτων είχε αρνητική επίδραση κατά 26% στην ενίσχυση ανά εκτάριο (Ηα) μεταξύ 2022 και 2023.
Για παραγωγούς που έχουν τη γεωργία ως συμπληρωματική ενασχόληση αύξησε την ενίσχυση ανά εκτάριο (Ηα) κατά 5% περίπου.
Αροτραίες (Περιφέρεια 2)
Στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες η εφαρμογή της αναδιανεμητικής μαζί με την σύγκλιση των δικαιωμάτων είχε αρνητική επίδραση κατά 28% στην ενίσχυση ανά εκτάριο (Ηα) μεταξύ 2022 και 2023.
Για τους παραγωγούς που έχουν τη γεωργία ως συμπληρωματική ενασχόληση αύξησε την ενίσχυση κατά 18%.
Βοσκότοποι Αιγοπρόβατα (Περιφέρεια Π1)
Στους κτηνοτρόφους αιγοπροβάτων κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, η εφαρμογή της αναδιανεμητικής μαζί με τη σύγκλιση των δικαιωμάτων είχε αρνητική επίδραση κατά 26% στην ενίσχυση ανά εκτάριο (Ηα) μεταξύ 2022 και 2023.
Για κτηνοτρόφους αιγοπροβάτων που έχουν τη γεωργία ως συμπληρωματική ενασχόληση, αύξησε την ενίσχυση κατά 36% περίπου.
Βοσκότοποι Βοοειδή (Περιφέρεια Π1)
Στους κτηνοτρόφους βοοειδών κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, η μη λήψη της αναδιανεμητικής μαζί με τη σύγκλιση των δικαιωμάτων είχε αρνητική επίδραση κατά 26% στην ενίσχυση ανά εκτάριο (Ηα) μεταξύ 2022 και 2023.
Για κτηνοτρόφους βοοειδών που έχουν τη γεωργία ως συμπληρωματική ενασχόληση αύξησε την ενίσχυση κατά 13% περίπου.
Κτηνοτρόφοι με πολλά στρέμματα βοσκοτόπων έμειναν εκτός αναδιανεμητικής και έγινε η στρέβλωση.
Οικολογικά Σχήματα: Γιατι δίνουν χρήματα οι παραγωγοί σε δικαιολογητικά
Στα Οικολογικά Σχήματα υπάρχει μεγάλη ασάφεια και πολυπλοκότητα, υποστηρίζει ο κ. Μόσχος Κορασίδης.
Η τροποποίηση του 2024 έφερε βελτίωση αλλά παραμένει μεγάλη στρέβλωση.
Τελικά είχαμε μια υπέρβαση προϋπολογισμού του 2023, κατά 120%, σε άδηλη μεταφορά πόρων πάνω από 40 εκατ. ευρώ και σε ζημιές σε όσους προέβησαν σε δαπάνες και τελικά πήραν λιγότερα ή καθόλου χρήματα ενίσχυσης.
Πολλά χρήματα πάνε σε ένα μηχανισμό παροχής υπηρεσιών (πάροχοι, ΚΥΔ, ενδιάμεσοι) που δεν προσφέρει τίποτα στον παραγωγό.
Επίσης είχαμε μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των εγκυκλίων και των αποφάσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, που οδήγησε στο να ανθίσουν λογικές κλοπής εισοδημάτων.
Στην ουσία από ένα μέτρο που είχαμε το 2022 (πρασίνισμα) δημιουργήθηκαν 10 κύρια, που εάν ληφθούν υπόψη και οι υποκατηγορίες ανέρχονται σε περίπου 100.
Ενώ έχουμε πολλαπλάσια μέτρα, ο προϋπολογισμός μειώνεται κατά 21% σε κονδύλια και κατά 50% του αριθμού παραγωγών που έχουν πρόσβαση στα μέτρα. Μέσο όρο 46% των εκτάσεων εντάχθηκαν στα Οικολογικά Σχήματα αλλά ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αναφέρει την κατανομή των πόρων. Στα πιο δημοφιλή έχουμε τα εξής:
Στο Οικολογικό Σχήμα Βοσκότοπων (Π1-31.5) μια περιφέρεια έχει πάρει το 32% της συνολικής ενίσχυσης. Υπάρχει δηλαδή πρόβλημα μεγάλης ανισοκατανομής των ενισχύσεων.
Στο Οικολογικό Σχήμα για ψηφιακά εργαλεία (Π1.31.6) πάλι μια περιφέρεια εισπράττει το 29% των ενισχύσεων. Εδώ έχουμε υπονόμευση των παραγωγών γιατί ζημιώθηκαν όσοι έκαναν δαπάνες για ένταξη αλλά δεν εντάχθηκαν. Εδώ όλα τα στοιχεία είναι πλασματικά και δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Στο Οικολογικό Σχήμα Βιολογικά (Π131.9) σε μια περιφέρεια δίνεται το 29% των ενισχύσεων. Εδώ έχουμε την μεγαλύτερη βιολογική καλλιέργεια που είναι η ελιά να έχει την μικρότερη συμμετοχή (7%) στο οικολογικό σχήμα. Εδώ μιλάμε για υπονόμευση από τον μηχανισμό παραγωγής δικαιολογητικών.
Τί ζητάει η ΕΘΕΑΣ
Η ΕΘΕΑΣ ζητά η δήλωση ΟΣΔΕ να γίνεται όπως η φορολογική δήλωση. Να υπάρχει προσυμπληρωμένη η αίτηση και να έχει σταθερή περίοδο υποβολής κάθε χρόνο.
Ελλάδα και Γαλλία
Κόστος χρήματος στους συνεταιρισμένους αγρότες είναι μηδενικό στη Γαλλία και πολύ υψηλό στην Ελλάδα. Για να προχωρήσουμε σε εξωτερική σύγκλιση πρέπει να είναι το ίδιο.
Εξωτερική… σύγκλιση
Για να έχουμε εξωτερική σύγκλιση θα πρέπει να έχουμε λύσει το πρόβλημα με το κόστος χρήματος. Θα πρέπει να υπάρξει ισχυρή ενίσχυση στις οργανώσεις παραγωγών.
TOY ΣΑΚΗ ΤΡΕΧΑ
[email protected]
