Οι παρούσες καλλιέργειες δεν καλύπτουν τους καταναλωτές – Παρά τα σκαμπανεβάσματα των τελευταίων ετών, το κλίμα της Ελλάδας θεωρείται άριστο για τις αχλαδιές
Αναγκαιότητα φαίνεται πως είναι η στροφή στην καλλιέργεια του ελληνικού αχλαδιού, αφού στην Ευρώπη τα δεδομένα αλλάζουν και η δενδροκαλλιέργεια αλλάζει επίπεδο αναζητώντας πιο εύγευστους καρπούς.
Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΖΑΒΛΙΑΡΗ
Τα αχλάδια που καλλιεργούνται στη χώρα μας φαίνεται πως έχουν μείνει πίσω καλλιεργητικά, αφού το επίπεδό τους σε γεύση και υφή δεν είναι ικανοποιητικό, με την επιστημονική κοινότητα να αναζητά τρόπους για να τονώσει την αχλαδοπαραγωγή.
«Αν βελτιωθεί η γευστική ποιότητα των αχλαδιών υπάρχει προοπτική. Ο κόσμος δεν τρώει πολλά αχλάδια γιατί είναι άνοστα», ανέφερε στο Συνέδριο Αχλαδιού στο πλαίσιο της έκθεσης Freskon ο Γιώργος Νάνος, καθηγητής του Τμήματος Γεωπονίας και Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η κλασική ποικιλία που καλλιεργείται στην Ελλάδα είναι τα κρυστάλλια, που τα αντίστοιχα στην Ιταλία είναι τα spada και στην Ισπανία τα blanquila.
Όπως είπε ο κ. Νάνος «πρέπει να δούμε αν μπορούμε να καλλιεργήσουμε μια άλλη ποικιλία που θα είναι παραγωγική και ανθεκτική στα προβλήματα και να διαφοροποιηθούμε».
Αυτή τη στιγμή η κυρίαρχη ελληνική ποικιλία, το κρυστάλλι πωλείται «σκληρό και άγευστο», όπως είπε ο καθηγητής Γεωπονίας.
Την ίδια στιγμή, η ποικιλία SantaMaria είναι μια ποικιλία που φυτεύθηκε κυρίως για τους τουρίστες και όπως σημείωσε ο κ. Νάνος«είναι ένα άνοστο αχλάδι που έχει ωραία εμφάνιση».
Από εκεί και πέρα η κοντούλα είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη ποικιλία, ενώ ηκόσια είναι μια ποικιλία επικονιαστής των άλλων ποικιλιών.
Μια ανερχόμενη ποικιλία που καλλιεργείται στη χώρα είναι η Sissy, ενώ καλλιεργούνται και οι μεταποιήσιμες ποικιλίες, τα William και τα Highland.
Τα τελευταία χρόνια, τα κυριότερα προβλήματα της καλλιέργειας αχλαδιού είναι η ψύλλα, το βακτηριακό κάψιμο και η μειωμένη παραγωγή.
«Η μειωμένη παραγωγή οφείλεται στην κλιματική κρίση, αλλά είναι διαχειρίσιμη, γιατί το αχλάδι αγαπάει τη ζέστη και δεν έχει μεγάλες ανάγκες σε κρύο το χειμώνα», είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Μάλιστα ξεκαθάρισε πως «εάν έχουμε έναν ζεστό χειμώνα την αχλαδιά δεν την επηρεάζει. Την κερασιά, τη μηλιά ή την καστανιά μπορεί να την καταστρέψει».
Άλλωστε, παρά τα σκαμπανεβάσματα των τελευταίων ετών, το κλίμα της Ελλάδας θεωρείται άριστο για τις αχλαδιές, αλλά απαιτεί εμπειρία τόσο του καλλιεργητή, όσο και του γεωπόνου.
Αξίζει να σημειωθεί δε πως ως χώρα δεν καλύπτουμε τις ανάγκες σε αχλάδι και κάνουμε ακριβές εισαγωγές, ακόμα και μέσα στον χειμώνα.
Τα προβλήματα στις ποικιλίες που υφίστανται
Τα τελευταία χρόνια η βασική καλλιέργεια του αχλαδιού έχει περιοριστεί στην περιοχή του Τυρνάβου, ενώ θύλακες αχλαδεώνων υπάρχουν τόσο στη Μακεδονία όσο και στη Λακωνία
Για τα κρυστάλλια τα προβλήματα είναι γνωστά. Τα προβλήματα και οι ευαισθησίες που εμφανίζονται λόγω των ασθενειών είναι πολλά και κάνουν τους αγρότες να το ξανασκεφτούν αν θα συνεχίσουν την καλλιέργεια.
Το AbateFetel είναι μεν μια ποικιλία εξαιρετική, αλλά έχει απαιτήσεις σε κλάδεμα, κάτι στο οποίο υστερούν οι Έλληνες δενδροκαλλιεργητές σε πολλές περιπτώσεις.
«Σε ποικιλίες όπως η AbateFetel, εάν δεν γίνεται σωστά το κλάδεμα προκαλείται γήρανση του δέντρου, μειωμένα καρποφόρα όργανα και χαμηλή απόδοση του δέντρου», σημείωσε ο κ. Νάνος.
Όσον αφορά τα βιομηχανικά αχλάδια που προορίζονται για μεταποίηση, η παραγωγή της χώρα μας είναι ελλειμματική, αφού το κόστος παραγωγής είναι εξαιρετικά υψηλό για τους αγρότες, ενώ την ίδια στιγμή αναγκάζονται να πωλούν σε χαμηλές τιμές παραγωγού.
Τα λάθη των καλλιεργητών με τη λίπανση των δέντρων
Γίνεται ευρεία χρήση των γιββερελλινών, καθώς δεν υπάρχουν μελίσσια μέσα στα κτήματα, ούτε φυτά-επικονιαστές
Αν και το αχλάδι δεν διάγει την καλύτερη περίοδο της παραγωγικής του ιστορίας στην Ελλάδα, οι καλλιεργητές του πολλές φορές επιδίδονται σε μια σωρεία λαθών όσον αφορά τη λίπανση των δέντρων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται πολύ συχνά φαινόμενα μειωμένης ανθοφορίας, περιορισμένες αποδόσεις, αλλά και καταστροφή της καλλιέργειας. Όπως είπε ο Γιώργος Νάνος, «Ένας νεαρός καλλιεργητής στον Τύρναβο είχε κάνει σε 14 μέρες οκτώ εφαρμογές διαφυλλικά!Όταν πήγα στην αποθήκη του διαπίστωσα ότι είχε βάλει φώσφορο με ασβέστιο. Ο συνδυασμός αυτός απαγορεύεται γιατί καίει τα αχλάδια. Είχε χάσει 40 τόνους με αυτόν τον τρόπο».
Και το παραπάνω παράδειγμα δεν είναι το μόνο αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων.
«Όσον αφορά τα λιπάσματα, υπάρχει ακόμα η λογική ρίχνουμε πολλά πολύ.
Πρέπει να σταματήσουμε επιτέλους με το άζωτο. Πιο ήρεμα δέντρα, σημαίνει λιγότεροι εχθροί, όπως η ψύλλα», είπε ο κ. Νάνος.
Μάλιστα ανέφερε ότι η λίπανση με φώσφορο περιορίστηκε για μια περίοδο στο 50%, στον Τύρναβο που έχει στο έδαφός του υψηλά νιτρικά. Άλλωστε όταν ένα δέντρο έχει καρπούς πάνω του δεν ωφελείται από λίπανση με φώσφορο.
«Στην περιοχή του Τυρνάβου έχει πολλά νιτρικά, πολύ ασβέστιο και πολύ μαγνήσιο. Τα σημεία που ποτίζονται με νερό άρδευσης προτίθεται 20 με 40 κιλά μαγνήσιο ετησίως ενώ φεύγουν μόλις 250 γραμμάρια από το χωράφι», τόνισε ο καθηγητής Γεωπονίας του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, για να προσθέσει πως έτσι παρεμποδίζεται η απορρόφηση του καλίου, που επίσης παρατηρείται από τις εδαφικές αναλύσεις ότι είναι σε μεγάλα ποσοστά.
«Στο ασβέστιο έχουμε έως 70 κιλά και η ρίζα δεν μπορεί να πάρει το φώσφορο.Τα νιτρικά είναι τόσο υψηλά που οι ρίζες λιπαίνονται μόνο με το νερό του ποτίσματος», σημείωσε ο καθηγητής.
Πρόσφατες καταγραφές έχουν δείξει ότι οι εκροές ενός αχλαδεώνα είναι 3,5 κιλά αζώτου, 500 γραμμάρια φωσφόρου, 500 γραμμάρια ασβεστίου, 250 γραμμάρια μαγνησίου και 6 κιλά καλίου.
Την ίδια στιγμή δεν φαίνεται να υπάρχει συμβουλευτική για την άρδευση των αχλαδεώνων. Όπως είπε ο κ. Νάνος, «τα δεδομένα από τους μετεωρολογικούς σταθμούς θα πρέπει να είναι ελεύθερα ώστε να υπολογίζεται το πότισμα, αφού έχουμε κατασπατάληση νερού, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με το ρεύμα».
Ακόμα επισήμανε ότι πρέπει επιτέλους στο έδαφος να μπουν οργανικές ουσίες και να ενισχυθεί η βιοποικιλότητα και όχι να μπαίνουν συνέχεια χημικά λιπάσματα.
Παράλληλα γίνεται ευρεία χρήση των γιββερελλινών, καθώς δεν υπάρχουν μελίσσια μέσα στα κτήματα, ούτε φυτά-επικονιαστές.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται μεν καρπόδεση του άνθους, ωστόσο την επόμενη χρονιά η ανθοφορία είναι αισθητά μειωμένη, με άμεση επίπτωση φυσικά στην παραγωγή.
«Η γιββερελλίνη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση που θα είναι κακός ο καιρός στην άνθηση, που δεν θα έχουμε μέλισσες, θα έχει βροχές και δεν θα μπορέσουν να δέσουν οι ανθοί», διεμήνυσε ο καθηγητής Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Τέλος ζητήματα αποτελούν η κλάδευση που γίνεται πολλές φορές λάθος, κάτι που σημαίνει ότι δεν ανανεώνεται το καρποφόρο δέντρο, ενώ στη Θεσσαλία επιλέγεται ακόμα ως σύστημα διαμόρφωσης η παλμέτα, το οποίο είναι ξεπερασμένο και βίαιο για τα δέντρα.
Τα υβρίδια της Μπολόνια
Όπως είπε στο Συνέδριο Αχλαδιού ο διευθυντής πωλήσεων της ΒΙΤΡΟ ΕΛΛΑΣ ΑΕ Άρης Κωνσταντινίδης, στο τμήμα Γεωπονίας του Πανεπιστημίου της Μπολόνια στην Ιταλία, έχουν γίνει οι κατάλληλες μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες ώστε να βγουν υβρίδια αχλαδιών μέσα από δεκάδες χιλιάδες σπορόφυτα.
Η επίτευξη υβρίδιου στο αχλάδι άλλωστε είναι δύσκολη υπόθεση, η οποία μπορεί να φτάσει ως και 40 χρόνια ερευνών.
Αυτό που επισήμανε ο κ. Κωνσταντινίδης είναι ότι οι νέες ποικιλίες που προήλθαν από την AbateFetel, είναι αχλάδια που καλύπτουν δύο στόχους, να έχουν καλή γεύση-άρωμα, και να είναι ανθεκτικά.
Τα χαρακτηριστικά των νέων ποικιλιών
Οι συγκεκριμένες τέσσερις νέες ποικιλίες έχουν καλλιεργηθεί σε ορισμένα κτήματα στη Βόρεια Ελλάδα και έχουν δείξει πολύ καλά δείγματα.
Παράλληλα το 2014 έχει κατατεθεί αίτημα στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Κοινοτικών Ποικιλιών (CPVO) για την προστασία τους.
Οι ποικιλίες που έχουν καταλήξει είναι οι LucySweet (ελεύθερη επικονίαση από AbateFetel, απόδοση 2,5 τόνους/στρ., δίνει εντύπωση άλλου φρούτου, αποθήκευση επτά μήνες τουλάχιστον, εύκολο κλάδεμα – συγκομιδή), EarlyGiulia (καλή συντήρηση, ομοιομορφία, παραγωγική απόδοση 3,5 τόνους/στρ.) DebbyGreen (ελεύθερη επικονίαση abatefetel, μέτρια ανάπτυξη, 3-4 τόνους το στρέμμα, εύκολη διαχείριση, μεσαίο προς μικρό για σνακ), Lucy Red (διασταύρωση Cascade και Abate, ζητάει χρώμα και ισορροπημένο μέγεθος η αγορά, 2 τόνους/στρέμμα. ιδιαίτερο χρώμα, ιδιαίτερο άρωμα).
Ακριβή η παραγωγή
Σύμφωνα με τον Χρήστο Τασιούλα, πρόεδρο της Οργάνωσης Παραγωγών του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δένδρων Τυρνάβου, το κόστος παραγωγής αχλαδιού είναι ένα… ακριβό σπορ, αφού φτάνει τα 1.000 ευρώ το στρέμμα, ενώ η τιμή παραγωγού κυμαίνεται από 0,40 έως 0,60 ευρώ το κιλό.
«Εάν μεταβούμε σε μια άλλη ποικιλία από τα κρυστάλλια, τα κόστη θα εκτοξευθούν και θα πρέπει να πουλήσουμε ως παραγωγοί κοντά στο 1 ευρώ το κιλό, με αποτέλεσμα στο λιανεμπόριο η τιμή να φτάσει στα 3 ευρώ. Τόσο ακριβό αχλάδι δεν μπορεί να πουληθεί», τόνισε ο κ. Τασιούλας.
Αλλάζουν τις καλλιέργειες
Αυτή τη στιγμή ο Συνεταιρισμός στα Δένδρα Τυρνάβου καλλιεργεί 15.000 στρέμματα κρυστάλλια, 3.000 στρέμματα SantaMaria, 4.000 στρέμματα τα αχλάδια μεταποίησης και τα υπόλοιπα είναι κοντούλες και κόσια.
Μαζί με ροδάκινα, βερίκοκα και λίγα ακτινίδια η παραγωγή του ΑΣ Δένδρων εκτιμάται στα 6.5 εκατ. κιλά ανά έτος, ωστόσο όπως λέει ο Χρήστος Τασιούλας τα ακριβά κόστη στο αχλάδι οδηγούν σε μεταστροφή της καλλιέργειας στο ροδάκινο και το βερίκοκο.
Αν και από το 2015 έχουν αυξηθεί τα στρέμματα ρίχνοντας την τιμή παραγωγού, τελευταία υπάρχει μια μείωση.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΓΡΟΤΗΣ»
