Το αίτημα ενός πολυετούς προϋπολογισμού που θα αντικατοπτρίζει καλύτερα τις νέες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η ανταγωνιστικότητα και η άμυνα, προστατεύοντας παράλληλα μακροχρόνιες προτεραιότητες, όπως η γεωργία και η συνοχή, έθεσαν οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Προϋπολογισμών υποστηρίζοντας την πρώτη έκθεση που σκιαγραφεί το όραμα του Ευρωκοινοβουλίου για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ.
Στην έκθεση, που εγκρίθηκε την προηγούμενη Τετάρτη 23 Απριλίου, με 23 ψήφους υπέρ, 9 κατά και 2 αποχές, οι ευρωβουλευτές τονίζουν την ανάγκη για έναν σημαντικά πιο φιλόδοξο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ (πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο – ΠΔΠ) που μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες προσδοκίες των πολιτών της ΕΕ σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο παγκόσμιο πλαίσιο.
Το τρέχον ανώτατο όριο δαπανών του 1% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ-27 δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού κρίσεων και προκλήσεων, υποστηρίζει η έκθεση.
Καθώς οι ΗΠΑ αποσύρονται από τον παγκόσμιο ρόλο τους, οι δαπάνες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας, ένα εξαιρετικά δύσκολο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, ένα χάσμα ανταγωνιστικότητας και την επιδείνωση της κλιματικής και βιοποικιλότητας κρίσης, σύμφωνα με την έκθεση.
Όχι σε ενιαία εθνικά σχέδια
Οι ευρωβουλευτές αντιτίθενται στην ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναπαράγει το μοντέλο «ένα εθνικό σχέδιο ανά κράτος μέλος» που χρησιμοποιείται στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τις δαπάνες μετά το 2027 στα κράτη μέλη. Αντ’ αυτού, ζητούν μια δομή που να διασφαλίζει τη διαφάνεια και την κοινοβουλευτική λογοδοσία και θα περιλαμβάνει τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και όλους τους σχετικούς φορείς. Η έκθεση υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη σημασία της πολιτικής συνοχής για την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής ολοκλήρωσης, την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς, τη μείωση των ανισοτήτων και την καταπολέμηση της φτώχειας και του αποκλεισμού.
Ανταγωνιστικότητα και άμυνα
Οι ευρωβουλευτές θεωρούν ανεπαρκές το προτεινόμενο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – το οποίο θα συγχωνεύσει πολλά υπάρχοντα προγράμματα – και ζητούν αντ’ αυτού ένα νέο, στοχευμένο ταμείο σχεδιασμένο για την μόχλευση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων μέσω μηχανισμών μείωσης του κινδύνου που υποστηρίζονται από την ΕΕ, βασιζόμενοι στην επιτυχία μέσων όπως το InvestEU και το Ταμείο Καινοτομίας. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για αυξημένες επενδύσεις στην άμυνα για την υποστήριξη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στον τομέα της ασφάλειας, αλλά τονίζει ότι αυτό δεν πρέπει να υπονομεύει τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές δαπάνες ή τις μακροχρόνιες πολιτικές.
Απλούστευση και λογοδοσία
Ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός πρέπει να μειώσει την περιττή γραφειοκρατία για όσους επωφελούνται από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, αλλά δεν πρέπει να δώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεγαλύτερο περιθώριο χωρίς τον δημοκρατικό έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου. Ένας απλούστερος προϋπολογισμός πρέπει να είναι ένας πιο διαφανής προϋπολογισμός, λένε οι ευρωβουλευτές. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι ο σχεδιασμός του προϋπολογισμού πρέπει να διασφαλίζει τον ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου στη λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας, θεσπίζοντας αυστηρούς μηχανισμούς λογοδοσίας και εγγυώμενος πλήρη διαφάνεια σε σχέση με τους τελικούς αποδέκτες των κονδυλίων της ΕΕ.
Ευελιξία και κράτος δικαίου
Η ευελιξία στις δαπάνες είναι επίσης καθοριστική – οι δυνατότητες αντιμετώπισης κρίσεων πρέπει να ενσωματωθούν στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για κάθε τομέα πολιτικής, με οριοθετημένη την ανθρωπιστική βοήθεια. Ο επόμενος προϋπολογισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει δύο ειδικά μέσα: για την ανακούφιση από καταστροφές και για άλλες απρόβλεπτες προκλήσεις. Η έκθεση επιμένει ότι η πρόσβαση στα κονδύλια της ΕΕ πρέπει να συνδέεται με τον σεβασμό των αξιών της ΕΕ και του κράτους δικαίου και υποστηρίζει έναν έξυπνο μηχανισμό αιρεσιμότητας, ώστε οι δικαιούχοι να μην τιμωρούνται λόγω των ενεργειών της κυβέρνησής τους.
Αποπληρωμή χρέους και κοινός δανεισμός
Η αποπληρωμή του κόστους δανεισμού του NextGenerationEU δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοδότηση βασικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, υποστηρίζουν οι ευρωβουλευτές. Η έκθεση ζητά σαφή διαχωρισμό μεταξύ της αποπληρωμής του κόστους δανεισμού και των δαπανών του προγράμματος. Η έκθεση καλεί το Συμβούλιο των κρατών μελών να υιοθετήσει νέους, πραγματικούς πόρους εσόδων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση του δανεισμού και των υψηλότερων δαπανικών αναγκών της Ευρώπης. Οι ευρωβουλευτές θεωρούν τον κοινό δανεισμό μια βιώσιμη επιλογή για την αντιμετώπιση σημαντικών κρίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως η ασφάλεια και η άμυνα.
Δηλώσεις
«Θέλουμε έναν προϋπολογισμό της ΕΕ που να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις νέες προτεραιότητες της Ένωσης, όπως η ανταγωνιστικότητα και η άμυνα, προστατεύοντας παράλληλα μακροχρόνιες προτεραιότητες, όπως η γεωργία και η συνοχή. Γι’ αυτό ζητούμε μια υπεύθυνη και δικαιολογημένη αύξηση του επόμενου ΠΔΠ, ξεπερνώντας το αυτοεπιβαλλόμενο ανώτατο όριο του 1% του ΑΕΠ.
Απορρίπτουμε επίσης το μοντέλο της Επιτροπής «ένα εθνικό σχέδιο ανά κράτος μέλος», το οποίο πιστεύουμε ότι είναι ακατάλληλο για τη διαχείριση των δαπανών στα κράτη μέλη. Η σημερινή ψηφοφορία δείχνει ότι η Επιτροπή Προϋπολογισμών του Ευρωκοινοβουλίου είναι ενωμένη και έτοιμη για την επόμενη πρόταση προϋπολογισμού της ΕΕ, με ισχυρή υποστήριξη από φιλοευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες για έναν πιο φιλόδοξο προϋπολογισμό της ΕΕ», δήλωσε ο Siegfried Mureşan (ΕΛΚ, Ρουμανία), συνεισηγητής.
«Έχουμε εργαστεί σκληρά για να ενσωματώσουμε σχεδόν 2.000 τροπολογίες στην έκθεσή μας, οι οποίες αντικατοπτρίζουν το όραμα της πλειοψηφίας για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Θέλουμε τους ανθρώπους και τις περιφέρειες στο επίκεντρο του επόμενου ΠΔΠ. Χρειαζόμαστε ισχυρές επενδύσεις για να ενισχύσουμε τη στρατηγική αυτονομία, την οικονομική ανθεκτικότητα και τους πράσινους στόχους, χωρίς να αφήνουμε κανέναν πίσω. Επιπλέον, ένας φιλόδοξος προϋπολογισμός πρέπει να προωθεί την κοινωνική και εδαφική συνοχή, να περιλαμβάνει νέες και εκσυγχρονισμένες πηγές εσόδων και να εγγυάται επαρκή χρηματοδότηση για την ασφάλεια, την άμυνα και την ετοιμότητα ως πυλώνα για τη διασφάλιση δίκαιων και ακμαζουσών κοινωνιών, διατηρώντας παράλληλα το κράτος δικαίου και τις βασικές αξίες της ΕΕ», δήλωσε η Carla Tavares (Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, Πορτογαλία), συνεισηγήτρια.
Επόμενα βήματα
Η ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου αναμένεται να ψηφίσει επί της έκθεσης κατά την πρώτη σύνοδό της τον Μάιο, στην οποία θα καθορίζονται οι προτεραιότητες του Ευρωκοινοβουλίου και θα λαμβάνονται υπόψη στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει την πρότασή της τον Ιούλιο.
Ιστορικό
Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), συνήθως καταρτίζεται για περίοδο επτά ετών και καθορίζει τα μέγιστα ανώτατα όρια δαπανών για διαφορετικούς τομείς πολιτικής. Αφού εξασφαλίσει την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία χορηγείται από την πλειοψηφία των μελών που το απαρτίζουν, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που αποτελείται από κυβερνήσεις της ΕΕ, εγκρίνει τον κανονισμό για το ΠΔΠ. Αυτό απαιτεί ομοφωνία. Ο τρέχων μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2027. Περίπου το 93% του προϋπολογισμού της ΕΕ χρηματοδοτεί περιφερειακά και τοπικά έργα, καθώς και στήριξη για τη γεωργία, την έρευνα, την εκπαίδευση και τις επιχειρήσεις.
