Σε πορεία αναβάθμισης των παραγωγικών δυνατοτήτων της και βελτίωσης των παραγόμενων προϊόντων της βρίσκεται η ελληνική γαλακτοβιομηχανία η οποία αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες συνιστώσες της βιομηχανίας τροφίμων.
Έχοντας αναβαθμιστεί παραγωγικά και τεχνολογικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, έχοντας κερδίσει σε πρώτη φάση το στοίχημα των εξαγωγών, περνάει πλέον σε περίοδο ανάπτυξης κατά την οποία στόχος είναι η ισχυροποίηση της θέσης της στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και η παραγωγή καινοτόμων προϊόντων.
Επανασχεδιασμός
Με δεδομένο ότι τα περιθώρια ανάπτυξης στην Ελλάδα περιορίζονται εξαιτίας, κυρίως, του δημογραφικού και υπό το βάρος νέων καταναλωτικών συνηθειών όπως η άνοδος των φυτικών υποκατάστατων από τη μια πλευρά και η ‘μανία’ με τις ζωικές πρωτεΐνες από την άλλη, η ελληνική γαλακτοβιομηχανία αναδιατάσσει τις δυνάμεις και επανασχεδιάζει τα προϊόντα της. Πρέπει να ανταποκριθεί σε πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους καταναλωτικά πρότυπα (βιγκανισμός, δυσανεξία στην λακτόζη κ.ά.) κι έχει να ανταγωνιστεί άλλες χώρες, εντός και εκτός ΕΕ που παράγουν κι αυτές γαλακτοκομικά προϊόντα για τη διεθνή αγορά. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, απειλείται και από τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ. Τραμπ εναντίον φέτας!
Στην πρόσφατη «Επιστημονική Ημερίδα Γαλακτοκομίας – Τυροκομίας» η οποία διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Αγροτικών Προϊόντων και το Τμήμα Γάλακτος του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (Ιωάννινα), ημερίδα η οποία φιλοξενήθηκε στην Αθήνα, στην κλαδική έκθεση DAIRY EXPO 2024, ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανικών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ) εξήρε τον ρόλο της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας.
«Είναι ο σημαντικότερος κλάδος των τροφίμων σήμερα στην Ελλάδα, με τζίρο ο οποίος ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ και με πολύ έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Πώς το έχουμε καταφέρει αυτό με ένα προϊόν το οποίο δεν παράγεται μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πολλές χώρες του κόσμου; Το έχουμε καταφέρει γιατί έχουμε δώσει μεγάλη έμφαση στην ποιότητα. Κι αυτό προφανώς έχει εκτιμηθεί, διότι τα δύο κύρια εξαγωγικά μας προϊόντα, η φέτα και το γιαούρτι, εξάγονται σε πραγματικά τεράστιες για τα δεδομένα της χώρας ποσότητες» είπε στην εισήγησή του και παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα εξάγει το 65% της φέτας που παράγει ενώ και το γιαούρτι αυξάνεται με διψήφιους ρυθμούς κάθε χρόνο.
Από τη φάρμα στον καταναλωτή
Τι υπάρχει όμως πίσω ή για την ακρίβεια πριν την ελληνική γαλακτοβιομηχανία; Μα, φυσικά, η ελληνική κτηνοτροφία η οποία αν και συρρικνώνεται συνεχώς σε αριθμό απασχολουμένων όσο και σε αριθμό εκτρεφόμενων ζώων, εντούτοις διατηρεί ή και αυξάνει τις παραγόμενες ποσότητες γάλακτος και τροφοδοτεί με εξαιρετική πρώτη ύλη τη μεταποίηση. Ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ στην εισήγησή του στην «Επιστημονική Ημερίδα Γαλακτοκομίας – Τυροκομίας» του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ τόνισε ότι η πρωτογενής παραγωγή χρειάζεται περισσότερες επενδύσεις κι αναφέρθηκε στην κτηνοτροφία ακριβείας και τις νέες, αναβαθμισμένες φόρμουλες διατροφής των ζώων, παράγοντες του επηρεάζουν τόσο η σύσταση του προϊόντος, όσο και το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
Η μεγαλύτερη πρόκληση της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας είναι οι μεταβαλλόμενες ανάγκες του καταναλωτικού κοινού που πρέπει να αντιμετωπίζεται όχι ως ενιαία πληθυσμιακή ομάδα αλλά ως ένα αμέτρητο πλήθος μοναδιαίων περιπτώσεων. «Η παραγωγή πρέπει πλέον να είναι εξατομικευμένη: ο καταναλωτής να αναζητεί και να αγοράζει το τρόφιμο που ταιριάζει στις δικές του διατροφικές και γευστικές ανάγκες» επισημαίνει ο Χρ. Αποστολόπουλος.
Φθηνά γαλακτοκομικά; Ξεχάστε τα!
Ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ θεωρεί ότι λόγω της οικονομίας κλίμακος που διαμορφώνεται στην ελληνική γαλακτοκομία, «δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε στην τιμή κανένα προϊόν στην Ευρώπη, άρα πρέπει ο κλάδος μας να επενδύσει σε χαρακτηριστικά που είναι χρήσιμα και πολύ εκτιμώμενα από τους καταναλωτές». Ποια είναι αυτά; Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κτηνοτροφίας και της γαλακτοκομίας είναι κάτι που ο καταναλωτής στην Ευρώπη εξετάζει όλο και περισσότερο. Οι δράσεις των γαλακτοβιομηχανιών στον τομέα της κυκλικής οικονομίας, της ενεργειακής απόδοσης και της συσκευασίας θα εκτιμώνται επίσης όλο και περισσότερο στο μέλλον.
Οι μεγάλες προκλήσεις
Η ελληνική γαλακτοβιομηχανία σύμφωνα με τον Χρ. Αποστολόπουλο βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις. Οι «απειλές» που δέχεται ο κλάδος από τα φυτικά ροφήματα υποκατάστασης του γάλακτος, τα οποία πάντως κινούνται σε χαμηλές επιδόσεις πωλήσεων είναι η πιο άμεση από τις προκλήσεις. Η ψηφιοποίηση δεδομένων, τα συστήματα ιχνηλασιμότητας και η βελτίωση των όρων διακίνησης και διανομής των προϊόντων είναι επίσης σημαντικές παράμετροι. Όπως άλλωστε και η μαχητική παρέμβαση των πολιτών που υιοθετούν τη vegan διατροφή και οι οποίοι κλιμακώνουν επικίνδυνα την «επίθεσή» τους στα ζωικά προϊόντα.
Μπαράζ επενδύσεων: Ανάπτυξη εντός κι εκτός Ελλάδας
Ευρεία αποδοχή τόσο εντός όσο και εκτός η φέτα ΠΟΠ που είναι το σημαντικότερο εξαγώγιμο τρόφιμο
Οι επενδύσεις στη γαλακτοκομία δεν έπαψαν τα τελευταία χρόνια και παρά το γεγονός ότι η χώρα πέρασε μια σοβαρή οικονομική κρίση, παρά την πανδημία που καθήλωσε άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες και παρά την αναστάτωση που έχουν προκαλέσει από το 2022 μέχρι σήμερα ο πόλεμος στην Ουκρανία και η σύρραξη στη Μέση Ανατολή. Τις επενδύσεις στον γαλακτοκομικό κλάδο προκαλούν, μεταξύ άλλων παραγόντων, η ευρεία αποδοχή τόσο την Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό της Φέτας ΠΟΠ που είναι το σημαντικότερο εξαγώγιμο τρόφιμο της χώρας και η έλλειψη εργατικού δυναμικού που να επιθυμεί να εργαστεί στη γαλακτοβιομηχανία με αποτέλεσμα να πριμοδοτείται η αυτοματοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών στη μεταποίηση.
Ας δούμε όμως πως κινούνται αυτό το διάστημα μερικές από τις πιο ισχυρές γαλακτοβιομηχανίες της χώρας
Ελληνικά Γαλακτοκομεία
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο γαλακτοκομικό οργανισμό της χώρας (Όλυμπος, Τυράς, Ροδόπη και Αγνό), από τους πλέον δραστήριους επενδυτικά ενώ το 2023 πραγματοποίησε κύκλο εργασιών ύψους 598,5 εκατ. ευρώ, έναντι 493,8 εκατ. ευρώ του 2022. Μέσα στο 2024 ο Θεσσαλικός όμιλος εγκαινίασε στην Κύπρο το νέο εργοστάσιό του για την παραγωγή χαλλουμιού, εγκαινίασε νέο αυτοματοποιημένο κέντρο εφοδιαστικής με αποθήκη στο Μπράσοβ της Ρουμανίας και προχώρησε στην εξαγορά της βιομηχανίας χυμών «Κάμπος Χίου».
Η νέα μονάδα στην Κύπρο (η οποία θα παράγει χαλλούμι ΠΟΠ και αναρή) περιλαμβάνει κτίρια συνολικής επιφάνειας 12.000 τ.μ., έχει παραγωγική δυναμικότητα 18.000 τόνων χαλλουμιού ετησίως, η οποία ισοδυναμεί με το 40% της ετήσιας συνολικής ποσότητας χαλλουμιού της Κύπρου. Ο Θεσσαλικός γαλακτοκομικός όμιλος, αντιλαμβανόμενος το πρόβλημα της περιορισμένης ποσότητας νερού στο νησί, «έχει σχεδιάσει μονάδα ανάκτησης του νερού από τα επεξεργασμένα λύματα του εργοστασίου, ώστε να το διοχετεύει σε δευτερεύουσες χρήσεις» όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
Στην Ρουμανία η επένδυση είναι της τάξης των 40 εκατ. ευρώ και αφορά μια μεγάλη ψυκτική αποθήκη, η οποία αναμένεται να ενισχύσει τη θέση του Θεσσαλικού Ομίλου στην αγορά της Ρουμανίας αλλά και συνολικά των Βαλκανίων. Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση, «το έργο αυτό βοηθά την εταιρεία να κάνει πάντα βήματα προς ένα πιο πράσινο μέλλον». Η ψυκτική αποθήκη της Όλυμπος είναι μία από τις μεγαλύτερες στην Ρουμανία, με χωρητικότητα 32.000 παλετών. Συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, έχοντας αποτύπωμα επτά φορές μικρότερο από μια κανονική αποθήκη.
Η ΟΠΤΙΜΑ
Η ΟΠΤΙΜΑ του Ομίλου Παντελιάδη συμπλήρωσε ήδη μισό αιώνα λειτουργίας. Με ένα portfolio στο οποίο περιλαμβάνονται κορυφαία brands (Ήπειρος, Λογάδι, Ταλαγάνι Αποστόλου, Λεβέτι, Dirollo, Κατίκι Δομοκού, Kerrygold, Planteese) ο κύκλος εργασιών το 2023 διαμορφώθηκε στα 200,17 εκατ. ευρώ, έναντι 176,36 εκατ. ευρώ το 2022, καταγράφοντας αύξηση 13,5%. Τα κέρδη προ τόκων και φόρων από 9,9 εκατ. ευρώ το 2022 αυξήθηκαν σε 10,2 εκατ. ευρώ το 2023.
Η μεγαλύτερη από τις θυγατρικές της, η ΗΠΕΙΡΟΣ, κατέγραψε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης τόσο στον κύκλο εργασιών, όσο και στην κερδοφορία της. Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών το 2023 ανήλθε σε 99,89 εκατ. ευρώ, έναντι 87,37 εκατ. ευρώ το 2022, σημειώνοντας αύξηση 14,3%. Τα κέρδη προ φόρων για το 2023 έφτασαν τα 2,71 εκατ. ευρώ, έναντι 1,75 εκατ. το προηγούμενο έτος.
Τυριά και ‘τυριά’ από την ΟΠΤΙΜΑ
Η διοίκηση της ΟΠΤΙΜΑ εκτιμάει πως «σημαντικό μέρος της αύξησης πωλήσεων το 2023 προήλθε από οργανική ανάπτυξη, χάρη και στην αύξηση μεριδίου της ΟΠΤΙΜΑ στην κατηγορία τυριού, στην Ελλάδα. Η εταιρεία μας θα συνεχίσει να επενδύει σε προϊοντική καινοτομία κι επέκταση διανομών σε Ελλάδα κι εξωτερικό και τα επόμενα χρόνια, με στόχο την ενίσχυση της υπάρχουσας δυναμικής». Η εταιρεία το 2023 εισήλθε και στον τομέα των φυτικών προϊόντων με τη νέα σειρά Planteese, μη γαλακτοκομικά προϊόντα που δεν περιέχουν λακτόζη, γλουτένη και φοινικέλαιο, είναι GMO free και φέρουν την πιστοποίηση V-label που τα καθιστά κατάλληλα για vegans, vegetarians, flexitarians, άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη και τη γλουτένη.
ΚΟΛΙΟΣ
Η Κολιός από το Πολύκαστρο του Κιλκίς, μια εταιρεία με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό πραγματοποίησε το 2023 κύκλο εργασιών ύψους 137,87 εκατ. ευρώ, έναντι 119,93 εκατ. ευρώ το 2022. Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 1,44 εκατ. ευρώ και παρουσίασαν μείωση σε σχέση με τα αντίστοιχα της προηγούμενης περιόδου που είχαν διαμορφωθεί στα 2,08 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία έχει μπει εδώ και χρόνια στην κατηγορία των φυτικών υποκατάστατων ενώ την προηγούμενη χρονιά λάνσαρε το νέο λευκό τυρί «Ραχούλα» από αγελαδινό γάλα και γίδινη κρέμα και το «Σπιτικό λευκό τυρί χωρίς λακτόζη».
ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
[email protected]
