Σαν το χρυσάφι θα πρέπει να προσέχουμε το νερό στην Κρήτη από τώρα και μετά, που έρχεται το καλοκαίρι, όπως τονίζει μιλώντας στον «Ελληνα Αγρότη» η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης Μαρία Κοζυράκη, περιγράφοντας με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί φέτος, που ωστόσο δεν είναι χειρότερη από άλλα χρόνια.
ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Οπως αντιμετώπισε τη λειψυδρία η Κρήτη και κατά την κακή περίοδο 2017-2018, έτσι μπορεί και πρέπει να την αντιμετωπίσει και φέτος, με βάση όσα ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά λέει η γνωστή δασολόγος, αναλύοντας την πραγματικότητα, που οφείλουμε να γνωρίζουμε άπαντες.
«Φέτος λέμε ότι είναι καλύτερη η χρονιά από τις δύο προηγούμενες. Εχουμε ένα έτος που όπως δεν είναι “υγρό” δεν είναι και “ξηρό”, όπως το 2017 και 2018. Βλέπουμε όμως ότι είμαστε στην ανατολική Κρήτη οριακά καλύτερα από εκείνο το έτος. Και με φοβερά ελλείμματα από τις πολύ πολύ βροχερές χρονιές που είχαμε από το 2019 μέχρι το 2022» τονίζει χαρακτηριστικά στην εφημερίδα μας η Μαρία Κοζυράκη.
Πάντως, για το αν θα πρέπει να μας ικανοποιεί ή όχι η φετινή χρονιά, η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης λέει χαρακτηριστικά: «Θα πρέπει να λάβουμε τα μέτρα μας. Και αυτό έχει να κάνει με το κατά πόσο όλοι οι διαχειριστές του νερού και του κράτους μπαίνουν σε μια διαδικασία που σκέφτονται ότι είναι απαραίτητη η οργάνωση και ο προγραμματισμός για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, με σκοπό να μπορούμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες στα επόμενα χρόνια σε νερό ύδρευσης και άρδευσης. Και αυτό να γίνει χωρίς να υπάρχουν ελλείμματα και προβλήματα. Και να μπορούμε να ανταποκριθούμε μέσα από αυτόν τον σχεδιασμό ακόμα και σε χρονιές που δεν είναι πολύ κακές, όπως είναι φέτος. Μπορεί να μην έριξε το νερό που όλοι ευχόμασταν να κάνει, όπως το 2018-2019, αλλά σε κάθε περίπτωση μία χρονιά όπως αυτή δεν θα πρέπει να βάλει σε εφησυχασμό».
Η Μαρία Κοζυράκη αναφέρει πως τόσο τα επιφανειακά νερά όσο και ο υδροφόρος ορίζοντας βρίσκονται σε αρκετά κακή κατάσταση.
«Αντληση νερού εκεί που επιτρέπεται»
«Υπάρχει η δυνατότητα άντλησης νερού ουσιαστικά εκεί που επιτρέπεται και σύμφωνα με διαδικασίες που αδειοδοτούνται και οριοθετούνται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης» εξηγεί η Μαρία Κοζυράκη.
«Και μιλάμε για γεωτρήσεις που καλούνται να γίνουν από τους δήμους, με σκοπό να καλύψουν τις υδρευτικές ανάγκες και να μη μείνει κάτοικος ή επισκέπτης χωρίς νερό και το καλοκαίρι και για όλο το έτος. Και επίσης να δημιουργηθούν εφεδρικές γεωτρήσεις, οι οποίες, αν υπάρξει πρόβλημα, θα είναι έτοιμες να αντικαταστήσουν γεωτρήσεις με προβλήματα και να μην υπάρξει κενό μεταξύ της υδροδότησης και της παροχής νερού όπου υπάρχει ζήτηση. Επίσης, ένα πολύ μεγάλο έργο είναι η εποπτεία και η συντήρηση των δικτύων των ΔΕΥΑ για όλα τα δίκτυα ύδρευσης και των ΤΟΕΒ, έτσι ώστε να μειωθούν κατά το μέγιστο δυνατό οι διαρροές, που σε μερικές πόλεις είναι τεράστιες» προσθέτει.
Τεράστιες οι ευθύνες των πολιτών, όχι στη σπατάλη
«Θεωρώ ότι δεν υπάρχει λογικό ον σήμερα που να μη βλέπει την κατάσταση και να αντιλαμβάνεται πως πρέπει να λάβει προσωπικά μέτρα εξοικονόμησης του νερού και να μην το σπαταλάει παράλογα, όπως κάναμε παλιότερα, που είχαμε “υγρά” έτη» λέει χαρακτηριστικά η Μαρία Κοζυράκη.
«Δεν σημαίνει πως, επειδή κάποιος μπορεί να πληρώσει το νερό το οποίο καταναλώνει, αυτό δεν εξαντλείται ποτέ και θα πρέπει να υπάρχει υπερκατανάλωση και υπερσπατάληση. Πρέπει να γίνεται λελογισμένη χρήση του νερού και να αποφεύγουμε για τις συνθήκες αυτές κάποιες χρήσεις πολυτελείς, όπως το τακτικό πλύσιμο αυλών και αυτοκινήτων, η καθημερινή άρδευση χλοοτάπητα κ.λπ. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει στάγδην άρδευση τόσο στις καλλιέργειες όσο και στους κήπους» τονίζει κατηγορηματικά στην εφημερίδα μας η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης Μαρία Κοζυράκη.
Πάντως η ίδια διατηρεί την αισιοδοξία της για το ερχόμενο καλοκαίρι. «Δεν θα είναι ένα καλοκαίρι που θα δημιουργήσει προβλήματα στην υδροδότηση».
Καλύτερα μικρά φράγματα και διάσπαρτα
Η Μαρία Κοζυράκη όμως δίνει απαντήσεις και στο ερώτημα «Μήπως πλέον επιβεβαιώνεται στην πράξη η φιλοσοφία του καλύτερα πολλά διάσπαρτα και μικρά φράγματα παρά λίγα και χαώδη;»…
«Λόγω των χρήσεων γης και του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, βλέπουμε ότι τα υδρευτικά μεγάλα έργα, τα οποία είναι πάρα πολύ κοστοβόρα και πάρα πολύ χρονοβόρα, μπαίνουν σε εφαρμογή ουσιαστικά τουλάχιστον μία δεκαετία μετά που ξεκινάει η διαδικασία υλοποίησής τους. Ισως κάποιοι τέτοιοι ταμιευτήρες νερού, που υπάρχουν οι γόνιμες συνθήκες για να υλοποιηθούν, πρέπει και μπορεί να γίνουν. Αλλά δεν είναι όλες οι περιοχές κατάλληλες για να γίνουν αυτά τα έργα. Πάντως, φάνηκε ουσιαστικά ότι μικρότερα έργα και δράσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν γίνει με σκοπό να αντεπεξέρχονται άμεσα στις επισταμένες ανάγκες της κάθε περιοχής για άρδευση και ύδρευση, δεν έχουν γίνει. Και το στοίχημα για περιοχές με οριακά περιβάλλοντα, όπως είναι η Κρήτη, που η κλιματική κρίση δείχνει τα… δόντια της πολύ περισσότερο από άλλες περιοχές της χώρας, είναι να γίνουν τέτοια έργα. Να μπορέσουμε δηλαδή με έργα και εργασίες και δράσεις που είναι πιο εύκολες στην υλοποίησή τους, να γίνουν με σκοπό άμεσα να ανταποκρίνονται στις ανάγκες που έχει η συγκεκριμένη περιοχή».
Τα βροχομετρικά δεδομένα
H Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης διατηρεί 11 αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς και 19 συμβατικούς σταθμούς, με παρατηρητές σε όλη την Κρήτη.
Τα βροχομετρικά δεδομένα, με τα οποία μπορεί να γίνει πλήρης εκτίμηση των βροχοπτώσεων στο νησί, συγκεντρώνονται σε μηνιαία βάση για κάθε υδρολογικό έτος, που ορίζεται από τον Σεπτέμβριο έως τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς.
Με βάση τα δεδομένα βροχοπτώσεων μέχρι και τον Φεβρουάριο 2025, συνολικά από 53 σταθμούς σε όλο το νησί (συμπεριλαμβανομένων των σταθμών της ΕΜΥ και του ΥΠΕΝ), εκτιμάται ότι το τρέχον υδρολογικό έτος είναι το τρίτο κατά σειρά έτος με μειωμένες βροχοπτώσεις ιδιαίτερα στην ανατολική Κρήτη. Οι βροχοπτώσεις που έχουν καταγραφεί, όπως και οι αντίστοιχες των δύο προηγούμενων ετών, για τις Περιφερειακές Ενότητες Ηρακλείου και Λασιθίου είναι τόσο χαμηλές όσο εκείνες του υδρολογικού έτους 2017-2018, το οποίο αποτέλεσε ένα από τα πλέον ξηρά υδρολογικά έτη της τελευταίας 30ετίας. Οι μειωμένες βροχοπτώσεις έχουν επιφέρει σημαντική πτώση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων όπως και της στάθμης των φραγμάτων.
Για τις Περιφερειακές Ενότητες Ρεθύμνου και Χανίων οι βροχοπτώσεις είναι καλύτερες σε σχέση με τις αντίστοιχες της ανατολικής Κρήτης. Αναφορικά με τις χιονοπτώσεις, δεν υπάρχουν δεδομένα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να προσδιορισθεί το ύψος χιονιού, που αναμένεται να τροφοδοτήσει ιδίως τους υπόγειους καρστικούς υδροφορείς.
